συσκευή (ραγούλικό) ή αλλιώς, υλικό ράγας για ηλεκτρικό πίνακα, που ονομάζεται AFDD (ανιχνευτής τόξου σφάλματος).

Στο τέλος του άρθρου, μην παραλείψετε να δείτε ένα βίντεο (πρόχειρο μεν) αλλά πολύ ουσιώδες, με δοκιμές δύο τύπων AFDD που διαθέτουμε. Θα ακολουθήσουν καλύτερα και περισσότερα βίντεο. 

Τι είναι το τόξο σφάλματος;

Αρχικά το  ηλεκτρικό τόξο (ARC) είναι …

… μια εκφόρτιση μεταξύ στερεών ηλεκτρικών αγωγών ή ηλεκτροδίων μέσω αερίου, που παρουσιάζει μικρή πτώση τάσης αλλά ιδιαίτερα υψηλή πυκνότητα ρεύματος. Το αέριο στον χώρο μεταξύ των ηλεκτροδίων μετατρέπεται σε έναν ηλεκτρικό αγωγό καθώς έχει ιοντιστεί από το ηλεκτρικό ρεύμα. Συγκεκριμένα τα μόρια του αέρα χάνουν τα ηλεκτρόνια της εξωτερικής τους στιβάδας, τα οποία μετά κινούνται λόγω της διαφοράς δυναμικού ανάμεσα στα ηλεκτρόδια. Αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεγάλων φορτίων μέσω του αέρα είναι η θερμοκρασία να αυξάνεται απότομα και να φτάνει αρκετές χιλιάδες βαθμούς. Η ύλη επομένως δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί ως αέριο, έχει μετατραπεί σε πλάσμα, δηλαδή στην τέταρτη κατάσταση της ύλης κατά την οποία τα άτομα έχουν χάσει όλα τα ηλεκτρόνιά τους (ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ)

Το τόξο αυτό στην περίπτωση της ηλεκτρικής εγκατάστασης  μπορεί να δημιουργηθεί  από διάφορες αιτίες , πολλές από αυτές σας τις αναφέρω  παρακάτω…

Από τι μπορεί να δημιουργηθεί Ηλεκτρικό Τόξο…

Χτύπημα καλωδίου , τσάκισμα καλωδίου, κακό σφίξιμο σε βίδες πριζών ή διακοπτών ή χαλάρωση με τον καιρό στο σφίξιμο, κακό σφίξιμο ή χαλάρωση με τον καιρό της σύνδεσης κάθε ηλεκτρικής συσκευής, χαλάρωση στο σφίξιμο σε κουτιά διακλάδωσης, χαλάρωση σφιξίματος στις βίδες των εξαρτημάτων ενός ηλεκτρικού πίνακα, υγρασία σε καλώδια ή κουτιά διακλάδωσης ή σε συσκευές που βρίσκονται εξωτερικά ή εσωτερικά του χώρου μας.

Πολλοί από εσάς που διαβάζετε το παρόν, θα έχει έρθει κάποια στιγμή που μυρίζετε κάτι άσχημο σαν καμένο ψάρι στο σπίτι και δεν μπορείτε να εντοπίσετε ακριβώς από πού προέρχεται. Αυτό, τις περισσότερες φορές θα το έχετε συναντήσει στον ηλεκτρικό σας πίνακα ή σε κάποια πρίζα που τοποθετείτε τις…. Κουμτέλ σας, δηλαδή συσκευές που τραβάνε πολύ ρεύμα. Επίσης, θα το έχετε συναντήσει σε πρίζες οι οποίες τροφοδοτούν πλυντήρια ή άλλες συσκευές που τραβούν ρεύμα και τις φορτώνουμε και με κανά δυό πολύμπριζα με δέκα φις επάνω.

Στους παρακάτω σύνδεσμους, διαβάστε άρθρα που έχουμε ανεβάσει, όσο αφορά τα AFDD...

https://electricalnews.gr/nea-ylika/yliko-pinakon/item/623-afdd

https://electricalnews.gr/nea-ylika/yliko-pinakon/item/834-afdd-apo-tin-eaton-vinteo

https://electricalnews.gr/nea-ylika/yliko-pinakon/item/921-afdd-s-arc1

Μπορώ να το δω με τα μάτια μου το Ηλεκτρικό τόξο;

Επίσης, το ARC – Ηλεκτρικό τόξο, θα το βλέπετε σχεδόν όλοι την στιγμή που ανοίγετε τον θερμοσίφωνά σας. Αυτή η μπλε σπίθα εντός του διακόπτη, είναι το Arc. Οι διακόπτες αυτοί όμως είναι κατασκευασμένοι να αντέχουν χιλιάδες τέτοια ARC. Ή όταν έχετε  το ηλεκτρικό σίδερο ή την…. .κουμτέλ στην πρίζα και την τραβάτε να τη βγάλετε από την πρίζα χωρίς να κλείσετε το διακόπτη των συσκευών πρώτα. Αυτή τη στιγμή που τραβολογάτε το φις και πετάει τη μπλέ φλόγα… αυτό είναι το ARC.

Φανταστείτε αυτό το ARC να ‘’δουλεύει’’ ύπουλα όλο το 24άωρο σε ένα κύκλωμα, στην εσωτερική εγκατάσταση, δηλαδή μέσα στον τοίχο ή σε ένα πολύμπριζο πίσω από ένα έπιπλο ή κουρτίνες.

Πολλές πυρκαγιές κάθε χρόνο προέρχονται από Ηλεκτρικό τόξο. Πολλές από αυτές είναι καταγεγραμμένες, ενώ άλλες υπολογίζονται στατιστικά ότι ήταν από ηλεκτρικό τόξο.

Ηλεκτρικό τόξο δεν θα συναντήσουμε μόνο στα σπίτια μας ή τα μαγαζιά μας. Ηλεκτρικό τόξο γίνεται όπου υπάρχει ρεύμα. Θα το συναντήσουμε στα καλώδια της ΔΕΗ, σε υποσταθμούς μέσης ή υψηλής – υπερυψηλής τάσης, όπου εκεί βέβαια, είναι άλλοι οι λόγοι.

Ένα άλλο ηλεκτρικό τόξο, το σημαντικότερο και ισχυρότερο Ηλεκτρικό Τόξο στο σύμπαν, είναι οι Κεραυνοί!! Φανταστείτε ότι ο κεραυνός είναι η σπίθα που κάνει η πρίζα με την ανεξέλεγκτη κουμτέλ, αλλά σε…. Μεγέθυνση!!!

Ας αφήσουμε όμως την ΔΕΗ και τα φυσικά φαινόμενα και ας περάσουμε στις οικίες – καταστήματα- εργοστάσια κλπ.

Οι άνθρωποι της τεχνολογίας ηλεκτρολογικού υλικού, για αποφυγή τέτοιων πυρκαγιών, ανακάλυψαν μια συσκευή η οποία μπαίνει στον ηλεκτρικό μας πίνακα και αντιμετωπίζει τέτοια φαινόμενα!

Η συσκευή αυτή, έχουμε αναφερθεί πιο παλιά δείτε άρθρα μας παλαιότερα, λέγεται AFDD (Ανιχνευτής Τόξου Σφάλματος) και ονομάζεται σφάλματος, επειδή το τόξο τελικά δεν δημιουργείται από μόνο του, από φυσικά αίτια, αλλά από δική μας απροσεξία ή κακοτυχία ή....κακοτεχνία!!

Μοιάζει με αυτόματη ασφάλεια ή καλύτερα, σαν ρελέ διαρροής και τοποθετείται κανονικά όπως κάθε άλλο υλικό πίνακα.

Η χρήση του είναι ψιλοαπαγορευτική, για τους κοινούς θνητούς, λόγω του υψηλού κόστους, αλλά αν σκεφτούμε τα οφέλη που μπορεί παρέχει, μπορεί να είναι άκρως απαραίτητο και σωτήριο.

Πολύ σημαντικοί χώροι για τέτοιο υλικό, μπορεί να είναι ένα βενζινάδικο, μια βιοτεχνία χάρτου, διυλιστήρια και γενικότερα χώρους με εύφλεκτα υλικά.

Φυσικά, όποιος το ‘’φυσάει το μαρούλι’’ και δεν είναι τσίπης (γιατί πολλοί το φυσάνε αλλά το ξαναβάζουν στο σεντούκι) μπορεί να τοποθετήσει τέτοια εξαρτήματα, τα οποία είναι σωτήρια.

Υπάρχει ένας τύπος AFDD ή περισσότεροι;

AFDD  υπάρχουν  3, τύπων, αρκεί να το υποστηρίζει η κάθε εταιρεία. Ένας τύπος είναι με διαστάσεις όσο δύο αυτόματες ασφάλειες και είναι ανιχνευτής τόξου σφάλματος και αυτόματη ασφάλεια ταυτόχρονα. Ο δεύτερος τύπος είναι όπως ο πρώτος αλλά παρέχει και προστασία από διαρροή, άρα δεν χρειαζόμαστε ρελέ διαρροής αφού έχει ενσωματωμένο, πιάνει χώρο όσο 3 αυτόματες ασφάλειες. Και ο τρίτος τύπος είναι σκέτος ανιχνευτής τόξου ο οποίος τοποθετείται δίπλα στην αυτόματη ασφάλεια που θέλουμε να καλύψουμε από Ηλεκτρικό τόξο.

Επειδή η τεχνολογία προχωρά συνεχώς, υπάρχουν εταιρείες που έχουν ήδη φτιάξει AFDD σε ένα στοιχείο!!!!! Δηλαδή με διαστάσεις όσο μια αυτόματη ασφάλεια.

Τι κόστος έχει ένας Ανιχνευτής τόξου;

Τα κόστη, ανάλογα με τους τύπους που αναφέραμε ποικίλλουν. Μπορεί να ξεκινούν από 100 ευρώ το ένα και φτάνουν έως 220 αυτά που παρέχουν προστασία 3 σε ένα.

Άρα, έτσι για ένα παράδειγμα… ας πούμε ότι θέλουμε να βάλουμε AFDD 3 σε 1 στο σπίτι μας που έχει 7 ασφάλειες αυτόματες, το κόστος φτάνει στα 1540 ευρώ!!! Όμως, αν έχουμε ήδη ρελέ στον πίνακα μας, δεν θα βάλουμε των 220 ευρώ, αλλά των 130-140 ευρώ. Άρα, αυτομάτως το κόστος πέφτει στα 900 ευρώ περίπου. Αν θέλουμε να συμπληρώσουμε απλά ανιχνευτές τόξου σε κάθε κύκλωμα, ασφάλεια δηλαδή που ήδη έχουμε και αφού έχουμε κει ρελέ, αγοράζουμε σκέτο ανιχνευτή, όπου εκεί το κόστος πέφτει κάτω από τα 100 ευρώ το ένα. Οι τιμές που αναφέρω, φυσικά είναι τιμές καταλόγου λιανικής.

Δεν θα πιάσω μεγάλες κατοικίες ή μαγαζάρες φίρμες που εκεί το φυσσάνε κανονικά. Εκεί το κόστος μπορεί να ξεπεράσει τα 5 ή και τα 10 χιλιάδες ευρώ για κάθε πίνακα, αλλά δεν υπάρχει και λόγος να το συζητάμε, γιατί αυτοί οι άνθρωποι το έχουν και το φυσσάνε…. (εκεί πέφτει το πιο πολύ καβούρι… χεχεχε)

Παρακάτω, έχω αντιγράψει μερικά λόγια από γνωστή εταιρεία κατασκευής ηλεκτρολογικού υλικού…

…''Το ένα τρίτο των πυρκαγιών σε κτίρια προκαλείται από σφάλματα στην ηλεκτρική εγκατάσταση. Τα καλώδια από PVC μπορούν να δημιουργήσουν ανάφλεξη ακόμα και με επίπεδο ενέργειας 450 joules και να προκαλέσουν καταστροφικές πυρκαγιές. Αυτές μπορεί να είναι ακόμη πιο καταστροφικές αν υπάρχουν εύφλεκτα υλικά, πολύτιμα αντικείμενα, άνθρωποι που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες όπως παιδιά και ηλικιωμένοι ή άνθρωποι με ειδικές ανάγκες στο κτίριο. Η τεχνολογία AFDD αναπτύχθηκε για να αντιμετωπίζει και να μειώνει την εμφάνιση τέτοιων κινδύνων.

Η νέα συσκευή ανίχνευσης ηλεκτρικού τόξου τοποθετείται στον τελικό πίνακα ή υποπίνακα διανομής, πριν το υπό προστασία κύκλωμα. Ως τελική συσκευή προστασίας η οποία τοποθετείται σε κυκλώματα που χρειάζονται τέτοιου είδους προστασία, ελέγχει αδιάκοπα την κυματομορφή της τάσης και του ρεύματος του κάθε κυκλώματος. Αν το AFDD ανιχνεύσει χαρακτηριστική ρεύματος ή καμπύλη τάσης μεγαλύτερη από 2,5A, επιτυγχάνει απόζευξη του συγκεκριμένου κυκλώματος σε κλάσματα δευτερολέπτου. Αυτή η νέα γενιά συσκευών προστασίας έχει εξοπλιστεί με σημαντικά πρόσθετα χαρακτηριστικά που ξεπερνούν τις απαιτήσεις των ευρωπαϊκών προτύπων.

Επίβλεψη μέσω μικροεπεξεργαστή

Σε αντίθεση με τις αυτόματες ασφάλειες και τα ρελέ διαφυγής τα AFDD δεν ενεργοποιούνται ηλεκτρομηχανικά, αλλά μέσω μετρήσεων που διαχειρίζεται ο μικροεπεξεργαστής. Αυτή η τεχνολογία επιτηρεί συνεχώς περισσότερες από 120 παραμέτρους τάσης και ρεύματος. Ο αλγόριθμος στο εσωτερικό του μικροεπεξεργαστή προσαρμόζεται κατά βέλτιστο τρόπο σε κοινές συσκευές: Διασφαλίζεται αξιόπιστα η διαφοροποίηση μεταξύ ενός ρεύματος σφάλματος τόξου και των κανονικών αποκλίσεων του ρεύματος στο δίκτυο, καθώς μπορεί να συμβεί από σπινθηρισμούς σε τρυπάνια ή από
σήματα διαμόρφωσης συχνότητας σε dimmers ή από κινητήρες μεταβλητής συχνότητας, με αποτέλεσμα να αποτρέπει την εσφαλμένη ενεργοποίηση.

Τα AFDD ενεργοποιούνται από τόξα σειράς και παράλληλα. Η ενσωματωμένη προστασία υπέρτασης για τάση >275V παρέχει ακόμη μεγαλύτερη ασφάλεια στην εγκατάσταση, ενώ η ηλεκτρονική διαφορική προστασία ρεύματος (IΔn = 300 mA) προσφέρει επιπλέον προστασία έναντι πυρκαγιάς.''

Με βάση τα παραπάνω από την γνωστή εταιρεία του χώρου, θα σταθώ στο τελευταίο κομμάτι από αυτά που κράτησα. Τι σημαίνει όταν λέμε ενεργοποίηση σε σειρά και παράλληλα;  Σημαίνει ότι η ανίχνευση μπορεί να γίνει σε συνέχεια καλωδίου (σε σειρά δηλαδή, στον ίδιο αγωγό) παράλληλα μεταξύ φάσης και ουδέτερου και φυσικά φάσης  και γης και εννοείται και ουδέτερου με γή!  Επειδή με ρωτάτε αρκετοί…

Παρακάτω λοιπόν, για να μην σας κουράζω άλλο, έκανα εχθές ένα μικρό πειραματάκι πρόχειρο με δύο AFDD. Το ένα είναι 3 σε 1 της εταιρείας Legrand, το οποίο και μας παραχώρησε για την ομάδα του Facebook ''ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΙ'' ώστε να το χρησιμοποιήσουμε για δοκιμές και το δεύτερο άλλης εταιρείας, το οποίο το παραγγείλαμε Σεπτέμβριο του 2017 και το παραλάβαμε Ιανουάριο του επόμενου έτους, 4,5 μήνες δηλαδή και εννοείται ότι το πληρώσαμε χεχεχε.

Και κλείνοντας δείτε σχετικό βίντεο...

Δείτε τι συμβαίνει σε ‘’κακές’’ πρίζες, σφιξίματα σε βίδες και ‘’κακά’’ πολύμπριζα…

Μην αναπαράγετε οι άσχετοι με το επάγγελμα τέτοια πειράματα, που βλέπετε σε βίντεο...