Για τον έλεγχο και επανέλεγχο των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων απαιτούνται μία σειρά από μετρήσεις σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384. Λαμβάνοντας υπ' όψη την ανάγκη για ένα σύντομο και εύχρηστο οδηγό ελέγχου ηλεκτρικών εγκαταστάσεων ο οποίος περιλαμβάνει όλα τα όργανα μέτρησης που χρησιμοποιούν οι Έλληνες ηλεκτρολόγοι παραθέτουμε με φωτογραφίες πολύ συνοπτικά :
- τον τρόπο σύνδεσης και
- τα μετρούμενα μεγέθη
από τα όργανα μέτρησης που κυκλοφορούν στην Ελληνική αγορά.
Περισσότερα για κάθε όργανο δείτε στα παρακάτω:
http://www.shenh.gr/yliko/file/8-macrotest5035.html
http://www.shenh.gr/yliko/file/6-benningmanual.html
http://www.skt-testing.gr/datafiles/file/EUROTEST%20XA%20GR1.pdf
Μέτρηση συνέχειας αγωγών γείωσης και προστασίας (RLOW)
Σκοπός της μέτρησης συνέχειας αγωγών γείωσης και προστασίας
Σκοπός της μέτρησης είναι η διαπίστωση της σωστής σύνδεσης όλων των μεταλλικών μερών με το ηλεκτρόδιο γείωσης της εγκατάστασης όπως προδιαγράφεται στο άρθρο 612.2 του ΕΛΟΤ HD 384.
Με τον όρο μεταλλικά μέρη εννοούμε τόσο τις ηλεκτρικές συσκευές αλλά και τις μη ηλεκτρικές π.χ. σωλήνες νερού, θερμαντικά σώματα κ.λπ.. Θυμίζουμε ότι οι ηλεκτρικές συσκευές με μη μεταλλικό περίβλημα π.χ. συσκευή τηλεόρασης δεν απαιτείται να γειώνονται.
Πώς γίνεται η μέτρηση
Απλά μετράμε την αντίσταση μεταξύ των μεταλλικών μερών και της μπάρας γείωσης στον ηλεκτρικό πίνακα.
Παλιότερα γινόταν με ένα απλό πολύμετρο ή με μία μπαταρία και ένα βομβητή. Σήμερα απαγορεύεται και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα αντίστοιχα όργανα που ικανοποιούν το πρότυπο.
Με βάση το πρότυπο η μέτρηση γίνεται με ένα όργανο που διαθέτει μία πηγή DC ή AC ρεύματος 200 mΑ και έχει εν κενώ τάση μεταξύ 4V και 24V.
Παράδειγμα 1, Έλεγχος συνέχειας στο θερμοσίφωνα
Όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα συνδέουμε τον ένα ακροδέκτη του οργάνου στη μπάρα γείωσης του ηλεκτρικού πίνακα και τον άλλο ακροδέκτη στο περίβλημα του θερμοσίφωνα.
Ο αγωγός προστασίας (κίτρινο-πράσινο καλώδιο) του θερμοσίφωνα είναι ένας αγωγός διατομής 2,5 mm² και μήκους L = 10 m που ξεκινά από τον πίνακα και τερματίζει στον αντίστοιχο ακροδέκτη του θερμοσίφωνα.
Από τους πίνακες των καλωδίων βρίσκουμε ότι η ωμική αντίσταση του αγωγού με διατομή 2,5 mm² είναι 0,76Ω/100m.
Συνεπώς η ωμική αντίσταση του αγωγού μας είναι (0,76/100)*10 = 0,076Ω
Σε αυτή την αντίσταση πρέπει να προσθέσουμε τις αντιστάσεις στα σημεία σύνδεσης που πρακτικά είναι μικρότερες από 0,01Ω.
Συνεπώς η αναμενόμενη μέτρηση που θα μας δείξει το όργανο είναι 0,08Ω
Πιθανά σενάρια όπου το όργανο δείχνει μεγαλύτερη τιμή:
- Δεν υπάρχει καθόλου αγωγός προστασίας
- Παράλειψη σύνδεσης του αγωγού σε μία από τις δύο άκρες του
- Δε σφίχτηκε σωστά ο αγωγός σε μία από τις δύο άκρες του
- Η σύνδεση του αγωγού στο θερμοσίφωνα διαβρώθηκε από την υγρασία του λουτρού
Σύνδεση για τον έλεγχο συνέχειας στο θερμοσίφωνα (πηγή: ΕΛΕΜΚΟ).
Παράδειγμα 2, Έλεγχος συνέχειας στην ισοδυναμική μπάρα του λουτρού
Στα λουτρά και γενικά στους υγρούς αλλά στους επικίνδυνους χώρους απαιτείται να συνδέονται όλα τα μεταλλικά μέρη π.χ. σωλήνες, θερμαντικά σώματα, κρεμάστρες κ.λπ. στην ισοδυναμική μπάρα όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Μετράμε τη συνέχεια κάθε συσκευής με την ισοδυναμική μπάρα.
Κατόπιν μετράμε τη συνέχεια της ισοδυναμικής μπάρας με τη μπάρα γείωσης του ηλεκτρικού πίνακα.
Σύνδεση για τον έλεγχο συνέχειας στην ισοδυναμική μπάρα του λουτρού (πηγή: ΕΛΕΜΚΟ).
Πότε η μέτρηση είναι αποδεκτή
Το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 δε θέτει κάποιο ανώτατο όριο. Με τους απλούς κανόνες όμως της ηλεκτροτεχνίας, η τιμή της αντίστασης δεν πρέπει να ξεπερνά το 1Ω. Σε πολλά όργανα το όριο αυτό είναι παραμετρικό π.χ. στο MacroTEST είναι 5Ω.
Τι πρέπει να προσέξουμε
- Η μέτρηση γίνεται χωρίς τάση. Για σιγουριά κατεβάζουμε το γενικό διακόπτη στον πίνακα.
- Πρέπει να μηδενίσουμε το όργανο.
- Μερικά όργανα έχουν τη δυνατότητα να αντιστρέφουν την πολικότητα της πηγής και συνεπώς τη φορά του DC ρεύματος. Έτσι έχουμε δύο μετρούμενες τιμές R+ και R- και η τελική μέτρηση είναι η μέση τιμή τους.
- Αν χρησιμοποιήσουμε πρόσθετους αγωγούς για τη μέτρηση μεταξύ δύο απομακρυσμένων σημείων θα πρέπει η αντίσταση αυτών των αγωγών να αφαιρείται. Αυτό γίνεται αυτόματα με τη διαδικασία μηδενισμού της αντίστασης των ακροδεκτών (nulling test lead resistance).
Πού καταχωρούμε τις μετρήσεις
Αν συντρέχουν τα παρακάτω:
- Το όργανο με το οποίο πήραμε τις μετρήσεις (όχι μόνο της συνέχειας των αγωγών) δημιουργεί αρχείο π.χ. EXCEL με τις μετρήσεις και
- το λογισμικό που διαθέτουμε για την παραγωγή της ΥΔΕ μας επιτρέπει να καταχωρήσουμε τις μετρήσεις
τότε οι μετρήσεις αυτές μεταφέρονται στο αντίστοιχο έργο, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Οι μετρήσεις της εγκατάστασης καταχωρημένες στο έργο (πηγή: TiSoft).
Πρωτόκολλο ελέγχου
Στο πρωτόκολλο ελέγχου, στην παράγραφο 3.1, αν οι μετρήσεις που πήραμε είναι αποδεκτές, τσεκάρουμε το ΚΑΛΑ όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Στο διπλανό πλαίσιο γράφουμε τυχόν παρατηρήσεις που έχουν σχέση με τη συγκεκριμένη μέτρηση.
Οι μετρήσεις της εγκατάστασης καταχωρημένες στο έργο (πηγή: TiSoft).
Τα βήματα για τον έλεγχο συνέχειας
Ανεξάρτητα από το τύπο του οργάνου που διαθέτουμε, σε γενικές γραμμές, τα βήματα είναι:
- Επιλέγουμε τη λειτουργία Continuity / R LOW /
- Ορίζουμε την οριακή τιμή π.χ. Rlimit = 2 Ω (προαιρετικό)
- Αντισταθμίζουμε την αντίσταση των καλωδίων μέτρησης
- Αποσυνδέουμε την υπό δοκιμή εγκατάσταση από την τροφοδοσία (και εκφορτίζουμε τη μόνωση όπως απαιτείται)
- Συνδέουμε τα καλώδια μέτρησης στους κατάλληλους αγωγούς προστασίας (ΡΕ)
- Πιέζουμε το πλήκτρο TEST/START για να πραγματοποιηθεί η μέτρηση
- Αποθηκεύουμε το αποτέλεσμα
Τι άλλο πρέπει να γνωρίζουμε
- Στα αγγλικά η δοκιμή είναι CONTINUITY TEST OF EARTH PROTECTIVE AND EQUALIZING POTENTIAL CONDUCTORS
- Άλλα σχετικά πρότυπα είναι EN 61557-2 και VDE 0413 part 4
Μέτρηση συνέχειας με το όργανο MacroTest 5035
Το όργανο MacroTest 5035
Αντιστάθμιση της αντίστασης των καλωδίων μέτρησης
- Περιστρέφουμε το διακόπτη στη θέση LOWΩ
- Με το κουμπί Ι ανοίγουμε το όργανο
- Με το κουμπί FUNC επιλέγουμε τη λειτουργία CAL
- Συνδέουμε το μαύρο και μπλε καλώδιο στους ακροδέκτες B1 και B4 του οργάνου αντίστοιχα
- Αν το μήκος των καλωδίων δεν επαρκεί εκτείνουμε το μπλε καλώδιο
- Συνδέουμε τα κροκοδειλάκια στις άκρες των καλωδίων
- Βραχυκυκλώνουμε τα κροκοδειλάκια
- Πατάμε το κουμπί START/STOP και ξεκινά η διαδικασία της αντιστάθμισης
- Στην οθόνη εμφανίζεται η μέτρηση 0,00 Ω και το ρεύμα μέτρησης 203 mA. Στο πάνω αριστερό μέρος εμφανίζεται η ένδειξη CALibration που σημαίνει ότι το όργανο βαθμονομήθηκε
Πρακτικά το όργανο κρατά στη μνήμη του την τιμή της αντίστασης των καλωδίων που μέτρησε. Η τιμή αυτή αφαιρείται από τις επόμενες μετρήσεις συνέχειας που θα κάνουμε. Αν αλλάξουμε το καλώδιο μέτρησης πρέπει να επαναλάβουμε τη διαδικασία της αντιστάθμισης.
Σύνδεση οργάνου για την αντιστάθμιση των καλωδίων μέτρησης. Η οθόνη μετά την αντιστάθμιση (πηγή: MacroTest).
Προετοιμασία οργάνου
- Με το κουμπί FUNC επιλέγουμε τη λειτουργία AUTO. Αυτό σημαίνει ότι το όργανο θα αντιστρέφει αυτόματα την πολικότητα της πηγής και θα παίρνει δύο μετρήσεις την R+ και R-. Στην οθόνη θα μας δείχνει τη μέση τιμή των δύο μετρήσεων.
- Συνδέουμε τα μαύρα και μπλε καλώδια στους ακροδέκτες B1 και B4 του οργάνου αντίστοιχα
- Συνδέουμε τους ακροδέκτες στο αντικείμενο που θα μετρήσουμε (παρακάτω εικόνα)
Σύνδεση ακροδεκτών οργάνου με το αντικείμενο που θα μετρήσουμε (πηγή: MacroTest).
Ξεκινάμε τη μέτρηση
- Πατάμε το κουμπί START/STOP
- Σε περίπτωση που η μετρούμενη τιμή RLOW είναι ≤ 2,00 Ω, το όργανο εκπέμπει ένα διπλό ηχητικό σήμα που σημαίνει ότι η μέτρηση είναι αποδεκτή. Στην οθόνη βλέπουμε την παρακάτω εικόνα.
Η μέτρηση είναι R=1,07 Ω < RLOW και είναι αποδεκτή.
- Σε περίπτωση που η μετρούμενη τιμή RLOW είναι > 2,00 Ω, το όργανο εκπέμπει ένα μακρύ ηχητικό σήμα που σημαίνει ότι η μέτρηση δεν είναι αποδεκτή. Στην οθόνη βλέπουμε την παρακάτω εικόνα.
Η μέτρηση είναι R=5,75 Ω > RLOW και είναι μη αποδεκτή.
- Σε περίπτωση που η μετρούμενη τιμή RLOW είναι > 99,9 Ω, το όργανο εκπέμπει ένα μακρύ ηχητικό σήμα που σημαίνει ότι η μέτρηση δεν είναι αποδεκτή. Στην οθόνη βλέπουμε την παρακάτω εικόνα.
RLOW > 99,9 Ω
Μέτρηση συνέχειας με το όργανο EurotestXA
Το όργανο EurotestXA
Αντιστάθμιση της αντίστασης των καλωδίων μέτρησης (Calibration)
- Επιλέγουμε τη λειτουργία LEADS CALIBRATION
- Επιλέγουμε τα δύο από τα τρία καλώδια που θα αντισταθμίσουμε π.χ. N και PE
- Βραχυκυκλώνουμε τα κροκοδειλάκια στα καλώδια N και PE
- Πατάμε το πλήκτρο TEST για να ξεκινήσει η αντιστάθμιση
Οθόνη για την αντιστάθμιση της αντίστασης των καλωδίων μέτρησης (πηγή: METREL)
Ορίζουμε την αποδεκτή τιμή (Limit)
Το όργανο μάς επιτρέπει να ορίσουμε την αποδεκτή τιμής της αντίστασης που θα μετρήσουμε από 0,1 Ω έως 20,0 Ω. Ορίζουμε Rlimit = 1,0 Ω.
Οθόνη για τον ορισμό της αποδεκτής τιμής της αντίστασης (πηγή: METREL)
Προετοιμασία οργάνου
- Επιλέγουμε τη λειτουργία CONTINUITY
- Ορίζουμε την επιλογή R200mA (N-PE)
- Αποσυνδέουμε την εγκατάσταση από την τάση λειτουργίας
- Συνδέουμε τα καλώδια στα δύο σημεία που θα μετρήσουμε τη συνέχεια τους, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα
Σύνδεση οργάνου (πηγή: METREL)
Ξεκινάμε τη μέτρηση
- Πατάμε το πλήκτρο TEST για να ξεκινήσει η μέτρηση
- Αν η μέτρηση είναι μικρότερη της Rlimit η μέτρηση είναι αποδεκτή. Στην οθόνη εμφανίζεται το
- Αν η μέτρηση είναι μεγαλύτερη της Rlimit η μέτρηση δεν είναι αποδεκτή. Στην οθόνη εμφανίζεται το
- Προαιρετικά με το πλήκτρο
αποθηκεύουμε τη μέτρηση.
Mετρούμενα μεγέθη (πηγή: METREL)
Μέτρηση συνέχειας με το όργανο Benning IT 120B
Το όργανο Benning IT 120B
Αντιστάθμιση της αντίστασης των καλωδίων μέτρησης (Calibration)
- Περιστρέφουμε το διακόπτη στη θέση RLOW - Ω
- Με τα πλήκτρα
επιλέγουμε RLOW
- Εμφανίζεται η παρακάτω οθόνη
Αντιστάθμιση του Benning IT 120B
- Συνδέουμε τα καλώδια στο όργανο
- Ορίζουμε τη μέγιστη αποδεκτή τιμή της αντίστασης π.χ. 2,0 Ω
- Βραχυκυκλώνουμε τις άκρες των καλωδίων
- Πατάμε το πλήκτρο TEST
- Στην οθόνη βλέπουμε μία τιμή κοντά στο 0,00 Ω
- Πατάμε το πλήκτρο CAL και ξεκινά η διαδικασία της αντιστάθμισης
Προετοιμασία οργάνου
- Αποσυνδέουμε την εγκατάσταση από την τάση λειτουργίας
- Συνδέουμε τα καλώδια στα δύο σημεία που θα μετρήσουμε τη συνέχεια τους, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα
Σύνδεση οργάνου (πηγή: Benning)
Ξεκινάμε τη μέτρηση
- Πατάμε το πλήκτρο TEST για να ξεκινήσει η μέτρηση
- Αν η μέτρηση είναι μικρότερη της Rlimit η μέτρηση είναι αποδεκτή. Στην οθόνη εμφανίζεται το
- Αν η μέτρηση είναι μεγαλύτερη της Rlimit η μέτρηση δεν είναι αποδεκτή. Στην οθόνη εμφανίζεται το
- Προαιρετικά με το πλήκτρο ΜΕΜ αποθηκεύουμε τη μέτρηση
Mετρούμενα μεγέθη (πηγή: Benning)
Στην παραπάνω οθόνη βλέπουμε:
- RLOW Ω το είδος της μέτρησης = έλεγχος συνέχειας για πολύ μικρές αντιστάσεις
- Τη μέγιστη αποδεκτή τιμή της αντίστασης 2,0 Ω
- R: 0,51 Ω Μέση τιμή των δύο αντιστάσεων R+ και R- που μέτρησε το όργανο
- Το σημαίνει ότι η μέτρηση είναι αποδεκτή
- R+: 0,51 Ω Τιμή της μετρούμενης αντίστασης με θετική τάση στον ακροδέκτη L
- R-: 0,51 Ω Τιμή της μετρούμενης αντίστασης με θετική τάση στον ακροδέκτη Ν
- Την τάση μεταξύ των ακροδεκτών L και Ν που είναι < 10 V
Μέτρηση συνέχειας με το όργανο TestBoy
Το όργανο Testboy TV455
Αντιστάθμιση της αντίστασης των καλωδίων μέτρησης (Calibration)
- Επιλέγουμε τον έλεγχο συνέχειας continuity function χρησιμοποιώντας το πλήκτρο function selector
- Ορίζουμε την υποκατηγορία λειτουργίας σε R LOWΩ
- Ενεργοποιούμε και ορίζουμε την οριακή τιμή (προαιρετικό)
- Συνδέουμε το καλώδιο μέτρησης στο όργανο και βραχυκυκλώνουμε τους ακροδέκτες
- Πατάμε το πλήκτρο TEST για να πραγματοποιήσουμε τη μέτρηση αντίστασης των καλωδίων
- Πατάμε το πλήκτρο CAL για να αντισταθμίσουμε την αντίσταση
- Παρακάτω βλέπουμε την οθόνη του οργάνου πριν και μετά την αντιστάθμιση
Αντιστάθμιση του Testboy TV455
Προετοιμασία οργάνου
- Αποσυνδέουμε την εγκατάσταση από την τάση λειτουργίας
- Συνδέουμε τα καλώδια στα δύο σημεία που θα μετρήσουμε τη συνέχεια τους, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα
Σύνδεση οργάνου (πηγή: TestBoy)
Ξεκινάμε τη μέτρηση
- Πατάμε το κουμπί TEST για να ξεκινήσει η μέτρηση
- Αν η μέτρηση είναι μικρότερη της Rlimit η μέτρηση είναι αποδεκτή. Στην οθόνη εμφανίζεται το
- Αν η μέτρηση είναι μεγαλύτερη της Rlimit η μέτρηση δεν είναι αποδεκτή. Στην οθόνη εμφανίζεται το
- Προαιρετικά με το πλήκτρο
αποθηκεύουμε τη μέτρηση
Σύνδεση οργάνου (πηγή: TestBoy)
Μέτρηση συνέχειας με το όργανο Megger MFT1730
Το όργανο Megger MFT1730
Αντιστάθμιση της αντίστασης των καλωδίων μέτρησης (Nulling lead resistance)
- Περιστρέφουμε τον αριστερό διακόπτη στη θέση
- Περιστρέφουμε το δεξί διακόπτη στη θέση
- Βραχυκυκλώνουμε τις άκρες των καλωδίων και πατάμε το πλήκτρο TEST
- Στην οθόνη εμφανίζεται το σύμβολο
- Επιλέγουμε την Rmax επιλέγοντας από 0,5 Ω, 1,0 Ω, 2,0 Ω, 5,0 Ω, 10,0 Ω , 20,0 Ω, 50,0 Ω, 100,0 Ω
- Με το πλήκτρο MODE ορίζουμε την κατάσταση του βομβητή σε ON
- Στην οθόνη εμφανίζεται το σύμβολο
- Παρακάτω βλέπουμε την οθόνη του οργάνου πριν και μετά την αντιστάθμιση
Αντιστάθμιση του Megger MFT1730
Προετοιμασία οργάνου
- Αποσυνδέουμε την εγκατάσταση από την τάση λειτουργίας
- Συνδέουμε τα καλώδια στα δύο σημεία που θα μετρήσουμε τη συνέχεια τους, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα
- Η μέτρηση γίνεται αυτόματα (δε χρειάζεται να πατήσουμε κάποιο πλήκτρο)
- Αν η μέτρηση είναι μικρότερη της Rmax η μέτρηση είναι αποδεκτή και ο βομβητής θα ηχήσει
){kind=link}